زینب بیگدلی؛ ابوالفضل مجنونی هریس؛ رضا دلیر حسن نیا؛ سپیده کریمی
چکیده
برآورد رواناب ناشی از وقوع بارندگی، گامی بسیار مهم در برنامه‌ریزی منابع آب به ویژه در آبخیزهای فاقد ایستگاه‌های هیدرومتری است. در این مطالعه به شبیه‌سازی بارش- رواناب ایستگاه آخولا واقع در حوضه آجی‌چای پرداخته شد و با استفاده از روش‌های داده‌کاوی و مقایسه عملکرد آنها، مناسب‌ترین مدل بارش-رواناب ارائه گردید. برای این منظور داده‌های ...
بیشتر
برآورد رواناب ناشی از وقوع بارندگی، گامی بسیار مهم در برنامه‌ریزی منابع آب به ویژه در آبخیزهای فاقد ایستگاه‌های هیدرومتری است. در این مطالعه به شبیه‌سازی بارش- رواناب ایستگاه آخولا واقع در حوضه آجی‌چای پرداخته شد و با استفاده از روش‌های داده‌کاوی و مقایسه عملکرد آنها، مناسب‌ترین مدل بارش-رواناب ارائه گردید. برای این منظور داده‌های مورد نظر (بارش، دبی، دما) بصورت ماهانه از سازمان‌های آب و هواشناسی استان‌های آذربایجان شرقی و غربی دریافت گردید. جهت شبیه‌سازی از مدل‌های داده‌کاوی جنگل تصادفی و شبکه عصبی مصنوعی استفاده گردید. مقایسه مقادیر رواناب ماهانه مشاهداتی با رواناب ماهانه تخمین زده شده توسط مدل‌ها با استفاده از معیارهای ارزیابی انجام شد. در این مطالعه مقادیر CC (ضریب همبستگی) برای مجموعه‌های تست در مدل جنگل تصادفی و شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب برابر با 82/0و 86/0 تعیین گردید. تحلیل نتایج نشان داد که برای ایستگاه آخولا مدل ANN عملکرد و کارایی بالاتری نسبت به مدل RF دارد. از نتایج دیگر این پژوهش می‌توان به سری زمانی بارش و رواناب ایستگاه طی 20 سال اخیر اشاره کرد. با توجه به تحلیل روند من-کندال، در طی این 20 سال روند مشخصی برای بارش بر روی حوضه آجی‌چای دیده نشد و نمودارهای سری زمانی نشان داد که بارش در این مناطق بصورت نوسانی بوده است. اما سری زمانی برای دبی آجی‌چای در ایستگاه آخولا، نشان داد که روند کاملاً نزولی برای جریان آب رودخانه ثبت شده است که در واقع دلیل کاهش دبی ورودی به دریاچه ارومیه و پایین آمدن تراز آب دریاچه می‌باشد.